Tijdens mijn coaching ontmoet ik ook wel mensen die zich willen bevrijden van de automatische patronen van ‘hoe het hoort’ in liefde en relaties. Mensen die geen vaste hokjes meer willen – maar juist afgestemde, zorgzame en zelfgekozen verbindingen. Soms voelen ze zich zoekend, soms al stevig geworteld in hun eigen relatievorm. En allemaal verlangen ze naar verbinding die vrij voelt én veilig. Dat is precies wat relatie-anarchie wil aanraken.
Wat is relatie-anarchie (RA) eigenlijk?
Relatie-anarchie (RA) is geen nieuwe relatievorm, maar eerder een manier van denken. Het is een filosofie die hiërarchieën loslaat en ruimte maakt voor verbindingen op maat. Geen automatische verwachtingen omdat iemand je ‘partner’, ‘vriend’ of ‘ex’ is – maar wel telkens opnieuw afstemmen: Wat betekent deze relatie voor ons? Wat willen wij hierin samen vormgeven?
Je kiest er bewust voor om de sociale mal van relaties achter je te laten, en in plaats daarvan jouw eigen waarden centraal te zetten. Daarbij mogen vriendschap, seksualiteit, co-ouderschap of romantiek allemaal anders verweven zijn. Je maakt je eigen kaart, in plaats van op andermans route te wandelen.
De kernwaarden van relatie-anarchie
Bij VrijVerbinden geloven we dat liefde gedijt waar autonomie en afgestemde zorg elkaar ontmoeten. Dat sluit naadloos aan bij deze kernprincipes van RA:
- Gelijkwaardigheid zonder hiërarchie: Geen enkele relatie is automatisch belangrijker dan een andere. Een diepgaande vriendschap kan net zo voedend zijn als een romantische band.
- Zelfgestuurde invulling: Je vult je relaties in volgens wat klopt voor jullie – zonder standaard script of verplichte rolverdeling.
- Wederzijdse toestemming en communicatie: Niets wordt verondersteld. Alles mag besproken worden, in vrijheid én kwetsbaarheid.
- Vrij van normatieve verwachtingen: Er is geen vaste manier waarop een relatie eruit ‘moet’ zien. Alles mag, zolang het gedragen wordt door oprechte verbinding.
Hoe verschilt RA van polyamorie?
Hoewel RA en polyamorie vaak naast elkaar genoemd worden, zijn ze niet hetzelfde. Polyamorie gaat meestal over het kunnen liefhebben van meerdere mensen tegelijk, met duidelijke afspraken over hoe dat gebeurt. RA gaat minder over het aantal partners, en meer over het loslaten van relationele structuren op zich.
In relatie-anarchie bepaal je niet alleen met wie je verbindt, maar vooral hoe – telkens opnieuw.
| Aspect | Relatie-anarchie | Polyamorie / ENM |
| Hiërarchie | Afwezig | Vaak aanwezig (bv. primaire/secondaire) |
| Politieke insteek | Sterk (normkritisch) | Minder centraal |
| Focustype | Op alle vormen van verbinding | Gericht op romantische relaties |
| Labels & rollen | Zo min mogelijk, bewust gekozen | Vaak aanwezig voor duidelijkheid |
Wat vraagt het van jou?
Relatie-anarchie nodigt je uit om verantwoordelijkheid te nemen voor hoe jij in verbinding wil staan. Dat is niet altijd makkelijk. Zonder vaste structuren komt er veel terecht op communicatie, zelfbewustzijn en emotionele vaardigheid.
- Hoe spreek je uit wat jij nodig hebt?
- Wat als jouw behoeften of grenzen veranderen?
- Wat doe je met jaloezie, onzekerheid of verlangen naar erkenning?
Waarom zou je hiervoor kiezen?
Het kan een bevrijding zijn van een te nauwe structuur. Voor anderen een manier om trouw te blijven aan hun queerness, hun neurodiversiteit, hun verlangen naar gelijkwaardige verbindingen of hun wens om vriendschap niet altijd als ‘minder dan’ te laten voelen. In alle gevallen is het een pad van innerlijke afstemming. Het vraagt moed – én het schenkt vrijheid.
Voel je een verlangen om hierover te praten? Ik maak ruimte om samen te verkennen wat bij jou of jullie past — op een manier die veilig voelt, richting geeft en klopt met wie jij bent.
